

Por Afonso Vázquez-Monxardín
La Región
Como se dun cumio dos Azores se tratase, onte os tres presidentes das tres potencias ocidentais clásicas, xuntáronse e enviaron tres declaracións pero unha soa unha unívoca mensaxe ao réxime iraní. Irán debe parar os seus plans militares nucleares de inmediato.
As declaracións foron moi curtas -Obama 1’37 segundos, Sarkozy 2’ 29” e Brown 1’48”- pero sen palla ningunha. (Véxanas na web da BBC) O último en falar, o presidente británico, resumiu que a cuestión nuclear iraní era o maior desafío que afrontaba o mundo hoxe e que dada a decepción continua dos últimos anos a comunidade internacional non tiña máis remedio que debuxar unha raia na area: antes do 1 de outubro, deben avirse ou aterse ás consecuencias.
¿Que pasou para que se puxesen así de bravos os tres grandes? Pois un cúmulo de circunstancias ás que non é allea a continua fuxida cara adiante do presidente Ahmadineyad. Hai uns meses, este verán, andou un barco (o Artic Sea) polo Atlántico e polos medios de comunicación, por ter sido obxecto dun rarísimo secuestro –dicían levar madeira- e que á fin, o Times, desvelou: Fletado pola mafia rusa, trabábase dun envío de mísiles a Irán. O Mosad israelí seica se enterou e interceptou o envío. Logo, caladamente, Simón Peres viaxou a Moscú para explicarlles o caso ás autoridades rusas e entenderonse bastante ben. Item máis, ¿en que cabeciña cabe que hai tres ou catro días, nos desfiles militares do día da independencia iraní, exhiban mísiles de tres mil quilómetros de alcance, con pancartas colgadas que digan “morte á América”, “morte a Israel”, “Hai que varrer a Israel do mapa”?
Evidentemente non todo é igual. Non representa o mesmo que teña a bomba nuclear Francia, Estados Unidos, Gran Bretaña, China e Rusia que o islamismo radical sunita dos talibáns, o xii dos aiatolas ou os alucinados dirixentes da ideoloxia “juche”de Corea do norte.
É ben claro que nin ocidente nin oriente están ameazados polos actuais detentadores de armas nucleares e andan ás voltas sempre coas negociacións de eliminación de arsenais (as armas nucleares no mundo baixaron de 65 mil en 1985 á tamén espantosa cifra de 20 mil en 2002). Para iso están os tratados. No caso de que Israel tivese a bomba nuclear –cousa nunca afirmada nin desmentida por eles, que como no poker calan e miran aos ollos... e saben que o medo garda a viña- nunca se lles ocorreu usala, nin nas varias ocasións en que foi atacado. ¿Poderiamos ter a mesma tranquilidade coa bomba en mans dos que colgan esas pancartas dos mísiles que son tamén os que gaban os sucidios individuais e colectivos?
Lembremos o poema do reverendo Martin Niemöller, Cando os nazis viñeron buscar aos comunistas/ gardei silencio/ porque eu non era comunista,/ Cando encarceraron aos socialdemócratas,/ gardei silencio,/ porque eu non era socialdemócrata,/Cando viñeron buscar aos sindicalistas,non protestei,/porque eu non era sindicalista,/ Cando viñeron buscar aos xudeus,/non protestei, /porque eu non era xudeu,/Cando viñeron buscarme a min,/non había ninguén máis que puidese protestar. Ben, pois parece que vai empezar a partida. Ogallá sexa pacífica.
Por Julián Schvindlerman
AMIJAI - GI News - 21.09.09
Cando en maio do presente ano estalou a pandemia da gripe porcina, a televisión iraniana informou de que os xudeus e os norteamericanos estaban tras dela. Mencionou puntualmente ao ex Secretario de Defensa Donald Rumsfeld como accionista dunha "compañía xudía" dona do remedio curativo da que "todos os seus accionistas son sionistas". Tres anos antes, nun contexto de gripe aviaria, un editorialista no diario oficial sirio Al-Thawara afirmou que os israelís crearan o virus para danar "xenes que só posúen os árabes". En canto ao motivo polo cal Israel tería plantado o virus en Asia oriental se o obxectivo eran os xenes árabes, o autor vinculouno cunha táctica de distracción "tipicamente sionista". Non era enteiramente ilóxico asumir iso. Despois de todo, se os xudeus planearan os atentados do 11/S, isto certamente sería un detalle. "Só os xudeus son capaces de planear semellante incidente" afirmou casualmente un tal xeque Gamei. O "incidente" aludido foi o atentado que provocou a morte a preto de tres mil persoas en Estados Unidos. Unha web con patrocinio do goberno de Qatar atribuíu o ataque a "unha organización sionista internacional, "Os Sabios de Sión".
O embaixador sirio ante Teherán, Turky Muhammad Saqr, afirmou "Siria ten proba documentada do involucramiento do réxime sionista nos ataques do 11 de setembro sobre os Estados Unidos". En rigor non hai nada novo baixo o sol. As teorías conspirativas teñen un longo historial naquelas terras pouco hospitalarias. Cando en 1996 Israel pediu á OLP que modificase a Carta Nacional Palestina, en conformidade cos requirimentos dos Acordos de Oslo, Rifat an-Najir, membro do Consello Palestino respondeu: "Os Protocolos dos Sabios de Sión conteñen parágrafos moito máis perigosos que os da Carta Nacional Palestina... Polo tanto, para que nós anulemos partes da Carta, os israelis deben anular o extremismo incluído nos Protocolos". Éstos son regularmente citados pola prensa árabe, foron publicados en forma de libro en varios países árabes, e mesmo por un diario iraniano, o que publicou o tomo completo en 1995 en máis de 150 edicións baixo o título "un recordatorio para o lector". O mesmo ano, a Universidade de Alexandría, en Exipto, outorgou un doutorado a un estudante que escribiu a súa tese sobre o rol dos xudeus na economía baseada nos Protocolos. Segundo o diario oficial sirio Tishrin, organizacións xudías e israelís teñen colonizado "100%" a rede Internet e en consecuencia non hai material na autoestrada informática que sexa "benigno aos intereses sirios".
A prensa palestina repetidamente acusa a Israel de exportar chicles afrodisíacas e chocolates contaminados "para crear problemas internos na nosa comunidade e matar os nosos valores nacionais e islámicos", en palabras dun alto funcionario palestino. En abril de 2001, clérigos sauditas, xordanos e exipcios emitiron fatwas prohibindo o uso do popular xogo orixinario do Xapón "Pokemon" posto que era unha "conspiración sionista". Segundo estes líderes relixiosos islámicos, Pokemon quere dicir en xaponés "son xudeu" e a Estrela de David podía verse nas imaxes das figuriñas. Estas divagacións tamén están presentes no campo literario. Un famoso libro publicado en 1987, "O Anticristo", escrito polo autor exipcio Sa´ide Ayyub, sostivo que todos os sumos pontífices da Igrexa católica, Martin Luther King e Napoleón Bonaparte foron xudeus. Outro escritor exipcio, ´Izzat´Arif, publicou en 1990 o libro "A Fin de Saddam", no que acusou o ditador de Bagdad de ser xudeu. Seguindo esta liña, un xornal sirio afirmou que Yasser Arafat iniciou negociacións con Israel porque el mesmo era xudeu. En 1991 viu a luz do día un libro escrito por ´Isa Dá´ud titulado "Advertencia: O falso mesías está a invadir o mundo desde o Triángulo das Bermudas", onde xudeus e norteamericanos eran acusados de estar a planear explotar o planeta terra.
David Cook, un estudante da literatura árabe-musulmá, sinalou que estes libros non son escuras e marxinais publicacións; son tan populares que todos eles foron republicados moitas veces. A pesar dos varios repregamentos territoriais israelís, o mundo árabe está longamente convencido que o estado xudeu desexa expandir as súas fronteiras até cubrir todo o Medio Oriente... e máis alá. O académico Daniel Pipes trazou as súas orixes a tempos precedentes ao establecemento do Estado de Israel. En 1937, dixo o rei Abd al-Aziz ibn Saud a un diplomático inglés: "Os xudeus contemplan como o seu obxectivo final non só tomar toda Palestina senón tamén a terra ao sur até chegar a Medina. Cara ao Leste, tamén teñen a esperanza dalgún día estenderse até o Golfo Pérsico". Gamal Abdel Nasser propagou intensamente esta fantasía.
Do mesmo xeito que o seu colega saudita, Nasser cría que "os xudeus tentan conquistar a Meca e Medina". En 1990, o diario Al-Akhbar opinou que a inmigración de xudeus provenientes da Unión Soviética era un "paso importante cara á concreción do vello soño do Gran Israel, estirándose desde o Nilo até o Éufrates". Ao ano seguinte, Muhamar Qadafi advertiu respecto dun sinistro plan israelí tendiente a "dominar as fontes de auga na rexión, desde o Eufrates ao Nilo". O líder libio aduciu que Israel establecería os seus cuarteis no Cairo, dominando a área desde Paquistán a España e desde Turquía a Iemen: "Os israelís dixeron que o seu fogar é de océano a océano, desde o Océano Índico até os Estreitos do Bab al-Mandib, Estreitos de Hormuz, o Mar Vermello... até o Océano Atlántico xunto co Estreito de Xibraltar e o Mediterráneo".
Unha singular achega á aloucada noción realizouna Yasser Arafat en 1990 ante nada menos que o Consello de Seguridade da ONU, desprazado especialmente desde Nova York a Xenebra. Naquela oportunidade, Arafat indicou ter evidencia dos designios expansionistas israelís. Cunha moeda israelí de 10 agorot na man, dixo á audiencia: "Este documento é un mapa do Gran Israel, o que está inscrito nesta moeda israelí, a peza de 10 agorot". Abrindo un mapa, Arafat continuou: "toda Palestina, todo Líbano, todo Xordania, medio Siria, 2/3 de Iraq, 1/3 de Arabia Saudita até a sacra Medina, e medio Sinaí". (A moeda, en uso en Israel, mostra unha menoráh contra un mapa rexional; é unha imitación dunha moeda emitida no ano 37 antes de Cristo polo último dos reis jasmoneos, durante o sitio de Jerusalem).
En 1983, delegados árabes ante a Organización Mundial da Saúde acusaron a Israel de "envelenar masivamente" a adolescentes palestinas en Xudea e Samaria. En 1991, o embaixador sirio acusou a Israel ante a Comisión de Dereitos Humanos de asasinar a nenos cristiáns para beber o seu sangue en Pesaj. En 1997, o representante palestino acusou a Israel de ter deliberadamente inxectado o virus da SIDA a nenos palestinos durante a Intifada. En 1999, Suha Arafat (a viúva de Yasser), en presenza de Hillary Clinton, argüiu que Israel asasinara nenos palestinos con gas velenoso. No contexto da Intifada da Al-Aqsa, Arafat repetidas veces afirmou que o exército israelí empregou un "gas negro" que produce cancro. No ano 2000, o Ministerio de Educación exipcio republicou un libro orixinario de 1890 titulado "Sacrificos humanos no Talmud", esencialmente revivindo o libelo de sangue de Damasco de 1840.
Pero a miña alucinación árabe favorita é: PEPSI. Segundo un grupo exipcio oposto a produtos israelís e norteamericanos, significa "Pay Every Penny to Save Israel" (pague todo centavo para salvar a Israel). Haberá que tomar PEPSI?
Publicado en REVISTA AMIJAI - SETEMBRO 2009
Sobre galenos xudeuos en Ourense (A propósito da X Xornada Europea da Cultura Xudía, 6-9-2009)
Por David Simón
Celebrouse o pasaso domingo 6 de Setembro de 2009 a X Xornada Europea da Cultura Xudía, con actos organizados en moitos lugares de España, entre eles Galicia, con distintos eventos en Ribadavia, en Monforte de Lemos e Tui (ver 1 e 2)
Apuntarei algúns datos ou referencias a galenos xudeus que exerceron ou andaron polas nosas terras ourensás en séculos pasados. A práctica da medicina foi considerada sempre coma unha das actividades socio-profesionais preferidas pola poboación hebrea. E, certamente, son moi raras as comunidades xudías hispanas nas que non figuren algúns dos seus membros desempeñando o oficio de físico/médico, cirurxián ou veterinario.
En Ourense a investigadora Gloria de Antonio documentou a presenza, entre outros, dos médicos Salomon, xudeu "físico", no testamento do conde de Ribadavia, ou a de Don Yuda, "fisyco que era do duque d´Arjona"; do cirurxián «Rab Yuda çurigiano», que foi requirido en Ourense para sanar a Alvaro Paradela "que estava mortal e tal que a seu crer estava perigoso, que o tomava e tomou cargo de curar". 3 e tambien 4
Pero tamén hai datos de medicos xudeus na zona de Castro Caldelas como Juan de Guadalupe, personaxe histórico orixinario de Castro Caldelas que foi médico dos Reis católicos (investigado polo xenealoxista vasco-ourensán Antonio Valcárcel: 5
Outros ourensáns estudiosos da cultura xudía son o historiador medievalista Anselmo López Carreira e o arquitecto Emilio Fonseca Moretón, pero seguro que hai máis que descoñezo. A presenza de comunidades e médicos xudeus en Ourense-Galicia mantívose até 1492 para logo perderse na noite dos séculos até primeiros do século XX. Entre 1905-1097 polo menos dous médicos dentistas xudeus "operaban" na cidade de Ourense: un xudeu ruso apelidado Dainoff, e outro que se asocia con el chamado Simeón Kúper, tamén médico dentista xudeu nacido en Rusia en 1879. Ao redor de 1907 Kuper estableceuse pola súa conta en Vigo, onde abriu a súa propia clínica, que foi unha das primeiras de España en estar dotada con aparellos de Radioloxía.
Tras Siméon Kúper chegaría a súa familia politica a Pontevedra, a familia Zbarsky, onde tamén se dedicaron á odontoloxía. Varios dos Zbarsky foron foron fusilados polos fascistas en 1936. Simeón, a súa irmá Elisa e o seu sobriño Elías Zbarsky, foron encarcerados e intercambiados a finais de 1938 polos familiares dun importante militar, posiblemente do xeneral Sanjurjo. Os liberados foron trasladados a Barcelona e en 1939 marcharon a Moscova, onde se reuniron todos os familiares sobreviventes. Descoñecemos a día de hoxe máis datos sobre os xudeus rusos "ourensáns" Dainoff.
Dos Zbarsky xa sabiamos algo por vía de Xosé Luís Méndez Ferrín que os cita nalgún dos seus poemas (creo que no seu libro "Estirpe"), pero a verdade é que todo este periplo destas familias de médicos rusos xudeus na Galicia do primeiro terzo do século XX e en concreto na Guerra Civil, foi moi ben estudado por alguén alleo a Galicia -e del tomei os datos-. En concreto polo Doutor Miguel Marco, un neurologo catalán (de orixe maña) afeccionado á historia da medicina e que ven de publicar o seu traballo na revista Medicina e Historia: MIGUEL MARCO IGUAL: Os MÉDICOS REPUBLICANOS ESPAÑOLES EXILIADOS NA UNIÓN SOVIÉTICA (MEDICINA E HISTORIA, Nº 1, 2009). 6
Tras os días de morte e de exilios na Guerra Civil española, pérdensenos xa de novo as referencias bibliograficas ou de arquivos con datos de galenos xudeus en Ourense. Estou seguro de que algún día aparecerán máis. A verdade é un tema que me atrae por motivos moi persoais. O meu apelido e a comarca das miñas orixes familiares (zona limítrofe de Zaragoza-Teruel -arredores de Daroca-) son claro territorio e apelido de orixes xudeu-conversos.
Lembrando á cultura xudía e á súa historia de exilios e persecucións, percorrín hai poucas semanas (comendo falafel e strudel en postos de comidas) o barrio xudeu de París, na zona de Les Marais. En moitas casas e rúas hai placas e inscricións que dan testemuño dos veciños xudeus do barrio (moitos deles nenos) deportados aos campos de concentración nazis durante a ocupación de París polo exercito de Hitler durante a Segunda Guerra Mundial (que principiou o 1 de Setembro de 1939 xusto hai 70 anos e 3 días).
1 http://ruaxudea.blogspot.com/
2 http://www.ribadavia.net/esp/patrim/barrio_judio.htm
3 http://www.tarbutsefarad.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=2022
4 http://e-spacio.uned.es/fez/eserv.php?pid=bibliuned:20793&dsID=judios_galicia.pdf
5 http://www.degalicia.org/planetagalego/?p=348
6 http://www.todoslosnombres.org/doc/investigaciones/investigacion82.pdf
Publicado en Diario de un Médico de guardia
TUI ACOLLE ESTA FIN DE SEMANA OS ACTOS DA "X XORNADA EUROPEA DA CULTURA XUDÍA"
A cidade raiana lembra aos xudeus que habitaron en Tui e únese a vilas de toda Europa nesta homenaxe
Esta fin de semana Tui acolle os actos de celebración da X Xornada Europea da Cultura Xudía. Deste xeito a cidade súmase ás actividades que se van realizar en toda Europa e que en España coordina a Red de Juderias, organismo que agrupa a 21 vilas e cidades españolas. O Concello de Tui ten solicitado a súa incorporación a esta Red de Juderias e agarda que remate a moratoria establecida por esta entidade. Nesta Red de Juderias tamén participan outras vilas galegas coma Ribadavia e Monforte de Lemos.
O Concelleiro de Cultura, Moisés Rodríguez Pérez, prevé unha grande afluencia de interesados nesta segunda edición da Xornada Europea da Cultura Xudía e destacou o éxito da iniciativa que o ano pasado, na xornada dominical, reuniu a unhas 300 persoas na visita guiada ós vestixios xudeus do Conxunto Histórico tudense.
O programa abrangue:
O venres 4 de setembro a inauguración dunha exposición xunto a unha conferencia sobre o filósofo e médico Francisco Sánchez, "O Tudense". A Conferencia terá lugar no Museo Municipal ás 20:30 horas a cargo de Rafael Sánchez Bargiela. Francisco Sánchez (Tui, 1551 - 1623, Toulouse), filósofo e médico, clasificable na corrente denominada Escepticismo, naceu en Tui onde discurreu a súa infancia e foi xudío converso bautizado en Braga. A exposición sobre Francisco Sánchez poderá visitarse no Museo Municipal (antigo convento de San Domingos) ate o vindeiro domingo 13 de setembro de 18,00 a 21,00 horas.
O sábado día 5 haberá unha visita guiada aos vestixios xudeus na Catedral de Tui polo historiador Xosé Ramón Fernández Fernández. Será ás 12:00 horas e a actividade conta coa colaboración do Cabido da S.I. Catedral de Tui. Entre estes vestixios destaca o gravado no claustro catedralicio da Menoráh ou Candeeiro de sete brazos ou diversos obxectos litúrxicos realizados por artesáns xudeus que se conservan no Museo Catedralicio.
Na xornada dominical (día 6) os interesados poderán gozar dunha visita aos lugares de memoria xudeus no conxunto histórico, o antigo Barrio Xudío de Tui. A visita estará guiada polo historiador tudense Suso Vila Botanes. O inicio do percorrido será na Porta da Pía ás 12:30 horas.
Durante toda a fin de semana haberá ademais unha ampla exposición e venda de libros de temática xudía, que se levará a cabo coa colaboración da librería Iris.
A Concellería de Cultura do Concello de Tui promove a celebración destas Xornadas para a promoción e divulgación do patrimonio cultural da nosa cidade, neste caso centrado especialmente na recuperación do importante legado que a presenza de xudíos ao longo da historia ten prourado á nosa cidade e no conxunto de Galicia. Tui foi de sempre un lugar de acollida e mantivo unha das xuderías máis importantes de Galicia (cabería lembrar que a única carniceria hebrea documentada en Galicia é a tudense) con sinagoga e cemiterios. Revitalizar estas páxinas da nosa memoria histórica é un xeito de promover a conservación e valorización do noso conxunto patrimonial, sinalou o Concelleiro de Cultura na rolda de prensa de presentación do programa destas Xornadas.
X Xornada Europea da Cultura Xudía en Monforte de Lemos
Xornada de degustación de Gastronomía Xudía
Os días sábado e domingo (5 e 6 de setembro) poderán degustarse na rúa Falagueira de Monforte de Lemos moi variados manxares e doces típicos da cociña xudía en cinco casetas que estarán instaladas e abertas ao público no seguinte horario:
de 11:00 a 22:00 h
Colaboran os seguintes establecementos de restauración da cidade:
Restaurante Compañía, Restaurante do Lechu, Restaurante Kely, Restaurante Katanga e o Bodegón Ribeira Sacra.
Haberá tamén demostración de oficios, mostras fotográficas e a xa comentada degustación de gastronomía e doces xudeus.
Organiza a Rede de Xuderías-Camiños de Sefarad e o Concello de Monforte