Por Afonso Vázquez-Monxardín
La Región - 25.01.2014
Hai seis ou sete anos, antes dunha
charla sobre o Holocausto organizada pola Asociación Galega de
Amizade con Israel, tomei un café co agregado cultural da embaixada
dese país. Tiña pinta de listo. Saíron na conversa moitos sitios
nos que traballara e algúen lle preguntou se visitara algunha vez
Auschwitz. Dixo que non. Que non lle interesaba. Que entendía aos
que ían pero que lle parecían uns masocas. Tiña el corenta e
poucos anos e, dicía, non quería andar sempre dándolle voltas ás
cousas que lles fixeran. Só mirar para adiante. Atraíalle
promocionar o intercambio empresarial e científico, a proxección
moderna dun estado occidental con mesmos problemas que todos;
ademais, obviamente, dos particulares, coñecidos e enormes sen
resolver, no medio daquel avespeiro que era Oriente Medio.
A min, que queren que lles diga, tamén
me farta bastante o tema, aínda que, sinceramente, creo que non teño
dereito. Ningunha persoa ten dereito a esquecer un xenocidio –un
intento articulado, planificado e executado de exterminar un pobo-
que non está tan lonxe de nós. Na mocidade dos nosos pais dous
trezos dos xudeus europeos convertíronse en fume. Seis millóns,
deles 1,6 millóns de nenos. Todos aos que lles puideron botar man.
Algo menos da metade eran sefarditas que conservaban lingua e
lembranzas orais de finais do século XV. Moitos, claro, de remota
orixe galega. Como Tamir Pardo, de familia estambulí, actual xefe do
Mosad, e polo que aparece na rede, un tipo duro, afeccionado ás
motos e á música celta. Será o xen.
E nestes tempos de hipérboles (todo é
importantísmo, grandísimo, o mellor ou peor do mundo...) debemos
ter moito coidado coas palabras, porque nelas, como nas silvas,
engarra un e nos fan ver estrelas onde só hai dor e rabia.
Xenocidio non é o mesmo que guerra,
nin que ocupación, nin que expulsión, nin sequera que asasinato. Na
guerra civil español, por exemplo, houbo moitos mortos por aquí e
por alá. Houbo asasinatos colectivos, pero non se pode falar de
xenocidio porque non se queria matar o pobo español enteiro, “só”
inimigos. A ditadura militar arxentina matou moita xente; inimigos.
Durante a súa primeira guerra árabe Israelí, en 1948, saíron das
súas casas 700.000 árabes, non os mataron os israelís. Logo desa
primeira guerra árabe israelí, saíron das súas casas de Iemen,
Exipto, Marrocos, Alxeria, Libia, Siria, Irán, uns 700.000 xudeus, e
tampouco os mataron os árabes. Non houbo xenocidios. Expulsións,
saídas, máis ou menos forzadas, si. Xenocidios, non.
Un xenocidio, matar “a feito” todos
os homes, mulleres e nenos dunha étnia ou dunha relixión, para
tratar de que non quede semente deles na terra, non se ten feito
moitas veces na historia. Por iso é bo non enganarse. Os conflitos,
por duros que sexan, hai que ver de arranxalos, e non exterminando ou
varrendo ao outro do mapa. E o holocausto xudeo da II Guerra Mundial,
debemos conmemoralo como di a ONU, para sabermos que a realidade
cando se revira, pode superar o peor dos pesadelos. E coidar das
palabras serve tamén para buscar solución aos problemas. O Shalom
xudeu e o Salam árabe, utilízanse ambos como saúdo e significan o
mesmo: paz. Pois iso.
