Raphael Schutz no programa da TVG "Bos Días" durante a súa pasada visita a GaliciaPor Raphael Schutz *
Artigo publicado no xornal "Público" (30.12.09)
.
En 1896 Theodor Herzl escribiu o libro "O Estado dos xudeus". No contexto histórico do auxe dos movementos nacionalistas en Europa, e considerando ao mesmo tempo os numerosos incidentes antisemitas no continente, chegou á conclusión de que a única maneira de garantir a supervivencia dos xudeus era que tivesen o seu propio Estado-nación.
O progresismo español non dixire con facilidade a expresión "Estado xudeu" por considerala exclusivamente relixiosa e, por tanto, dificilmente reconciliable co concepto de Estado non confesional. Si fago referencia a este asunto, non é só para que se entenda mellor a natureza do Estado de Israel en España en xeral e entre os progresistas en particular. A identidade de Israel é un dos asuntos primordiais que deben incluírse no diálogo co mundo árabe-musulmán. O debate público céntrase en xeral só na perspectiva palestino-israelí e case exclusivamente na dimensión territorial. As fórmulas son de todos coñecidas: "Territorios a cambio de paz", "unha solución de dous estados", etc. Case non se fai referencia á identidade. Si a solución é de dous estados, como serían estes? Europa ten moi boa vontade e interese en axudar, e na miña opinión ten a posibilidade de facelo. E España, pola súa situación xeográfica e a súa historia, ten vantaxes comparativas obvias. Con todo, como principio básico, o primeiro que un mediador eficiente debe facer é identificar as cuestións esenciais para cada unha das partes. Teño a impresión de que a importancia da identidade xudía para Israel aínda non se entende.
Aínda que hai en Israel círculos ultrarrelixiosos para os que o concepto de Estado xudeu significa que o Estado debe rexerse polas leis do xudaísmo, esta é unha actitude moi minoritaria. Para a maior parte dos israelís xudeus, este concepto significa que Israel é o fogar nacional do pobo xudeu. É o único país de maioría xudía e de aí derívanse as peculiaridades da súa vida cotiá: o día do descanso é o sábado e non o domingo, como na Europa de maioría cristiá, nin o venres, como no mundo musulmán. Tamén o resto dos días festivos derívanse da relixión xudía e non da cristiá ou a musulmá. A dinámica cultura israelí, que inclúe autores como Amos Oz e David Grossman, exprésase en hebreo, a lingua bíblica. O cinco científicos israelís que gañaron o premio Nobel no últimos sete anos tamén traballan e pensan en hebreo. Non fai falta ser relixioso practicante para participar da cultura xudía contemporánea. Haberá quen alegue que houbo cultura xudía antes e despois da creación de Israel.
Aínda sendo certa, esta alegación non é relevante. A historia demostrou que non podemos conformarnos con ser unha minoría en mans da boa vontade dunha maioría. Temos dereito a vivir de forma soberana no noso propio Estado. Este argumento está gravado no ADN israelí colectivo e individual. Eu mesmo, que nacín nun Israel independente e soberano, adquirín esta conciencia dos meus avós e os meus pais, que se viron obrigados a fuxir da Alemaña nazi só polo feito de seren xudeus e a loitar polo seu dereito natural a vivir seguros na súa propia terra. A maior parte dos israelís, coma min, reivindican o feito de que Israel sexa un Estado xudeu, non como acto de fe senón como parte dunha identidade nacional consolidada.
É importante salientar que o feito de que Israel sexa un Estado xudeu non impide que os seus habitantes non xudeus exerzan plenos dereitos civís incluídos os dereitos a votar, a ser votado e a ocupar calquera cargo, e por suposto tampouco impide que gocen das liberdades individuais e da liberdade de culto. Ao mesmo tempo, non se poden admitir as reivindicacións nacionalistas das minorías non xudías de Israel. Estas cuestións non son meramente teóricas. Están no transfondo do continuo debate sobre as relacións de Israel co mundo árabe-musulmán que lle rodea. É importante para nós que ese mundo recoñeza o noso dereito a vivir como xudeus no noso Estado, que os líderes o declaren publicamente ante os seus pobos para que a mensaxe penetre na opinión pública árabe-musulmá. Trátase dun proceso educativo ademais de político. Moitos acusan a Israel de militarismo, e non vou ocultar a miña opinión de que ás veces, no sistema israelí de toma de decisións, as consideracións en materia de seguridade pesan máis do que deberían. Con todo é vital entender que isto non se debe a unha ideoloxía que pretende converter a Israel nunha Esparta, senón ás nosas singulares condicións existenciais.
Non hai outro país no mundo que estea exposto a ameazas de aniquilación expresas e recorrentes por parte do presidente doutro Estado (Irán) apoiadas por unha carreira nuclear. Irrítame que algúns se apresuren a pornos a etiqueta do militarismo sen coñecer estas ameazas ou, peor aínda, facendo caso omiso delas. Non podemos permitirnos o luxo de ser pacifistas, unha idea xa expresada polo presidente Obama no seu discurso de aceptación do premio Nobel da Paz. O recoñecemento da natureza xudía de Israel no mundo musulmán reviste unha importancia decisiva como paso para cimentar a confianza e disipar os nosos temores existenciais, o cal faría posible que as posturas militaristas perdesen peso na sociedade e na toma de decisións.
O carácter xudeu de Israel é tamén esencial ao abordar a cuestión palestino-israelí. Cando se fala da solución de dous estados debe ficar claro que o Estado palestino é a resposta a -e a culminación de- as aspiracións nacionais dos palestinos, e Israel, á dos xudeus. Si non, esta solución carecería de lóxica.
A contribución de Europa a unha solución na nosa rexión pode e debe pasar polo recoñecemento de que non se trata dun mero conflito territorial. Para Israel, a lexitimidade da identidade xudía de Israel no mundo árabe-musulmán é vital. España, pola súa peculiar historia, pode achegar un valor engadido a este respecto, especialmente durante a súa presidencia da UE.
* Raphael Schutz é embaixador de Israel
