Por Ana Sálomon
Directora Xeral da Casa Sefarad-Israel
O pobo xudeu ten miles de anos de historia ás súas costas. Pero o Estado do que se dotou ten con todo apenas sesenta. é este un feito paradoxal e constitúe en si algo singular sobre o que é preciso deterse nun aniversario como o que celebramos estes días. A historia dos xudeus é sen dúbida unha das máis sorprendentes. Os europeos convivimos con eles durante séculos e iso outórganos non só unha especial sensibilidade á hora de observar a evolución de Israel, senón tamén unha responsabilidade. Sensibilidade, porque a cultura europea, e a española en particular, deben moito ás achegas que os xudeus realizaron á súa conformación. Responsabilidade, ao mesmo tempo, porque esta convivencia milenaria non librou ao pobo xudeu de sufrir unha longa serie de atropelos dos que o Holocausto foi o máis cruel e devastador. A onda expansiva daquela hecatombe resoa aínda hoxe en día, alcanzándonos de cheo, e o seu recordo obriga a todos os europeos a extraer as conclusións políticas e morais correspondentes.
A fundación do Estado de Israel por vontade de Nacións Unidas nunha das súas primeiras decisións tras a II Guerra Mundial, é consecuencia de tantos episodios de inxustiza e opresión. Para os xudeus, para o sionismo que alumou a idea moderna de construír unha patria nova na que poder vivir como cidadáns de pleno dereito, ese Estado simboliza o logro, por fin, dos dereitos que os europeos conquistaramos desde a Revolución Francesa. A historia do Estado de Israel é por tanto a dunha liberación para innumerables homes e mulleres que viron nese novo país a materialización dun anhelo utópico: establecer unha sociedade formada por cidadáns libres. Nun século como o XX, que viu o nacemento de tantas novas nacións, a consolidación de Israel como Estado é un éxito indubidable. Acoller a tantos inmigrantes orixinarios de países diferentes, falando linguas dispares, con educación e niveis de desenvolvemento tan afastados, foi un labor que esixiu imaxinación, organización e tolerancia. Establecer para eses novos cidadás canles políticas que lles permitisen realizarse como talles, provelos dos servizos esenciais dunha sociedade moderna, dotalos dunha lingua común recuperada, é algo que nos admira a todos.
Emerxer ao fin como unha sociedade desenvolvida, democrática e innovadora é ademais unha fermosa sorpresa nun mundo no que asistimos a tantos exemplos errados de organización social e política. España non pode senón sumarse ao pobo de Israel nesta celebración. O noso país é un referente de primeira magnitude para os cidadáns israelís. Vivindo no noso chan durante máis de mil anos, para os xudeus España (Sefarad) constitúe unha evocación permanente. Moitos xudeus en todo o mundo levan na súa lingua e costumes un compoñente hispano. Nas rúas de Tel-Aviv pódese ouvir falar español e os nomes de Toledo, Girona ou Córdoba son familiares para calquera estudante de Israel. España non é pois indiferente para Israel e Israel non pode selo para nós tampouco.
Ao longo dos máis de vinte anos de relacións diplomáticas entre ambos países, miles de cidadáns españois visitaron os lugares emblemáticos de Terra Santa, os kibbutz, as universidades ou as praias do mediterráneo israelí. Os Reis de España visitaron Israel e varios Presidentes de Israel visitáronnos á súa vez oficialmente. As relacións económicas e culturais deron pasos significativos. O camiño percorrido foi frutífero pero aínda hai moito por facer. Os sucesivos gobernos españois da democracia prestaron grande atención a Israel. España quixo ser desde hai anos un país activo na consecución da paz entre israelís e palestinos, un conflito que a sociedade española sente próximo. A Conferencia de Madrid en 1991 foi un fito diplomático neste proceso, e os esforzos da diplomacia española desde entón foron máis que considerables para achegar ás partes en conflito e lograr a paz necesaria.
As iniciativas españolas en prol da amizade con Israel non deixaron de alumar novos froitos. A creación de Casa Sefarad-Israel, inaugurada oficialmente en 2007 polo Ministro de Asuntos Exteriores e de Cooperación, Miguel Ángel Moratinos, e a Ministra de Asuntos Exteriores de Israel, Tzipi Livni, é un deles. A esta institución encomendóuselle a tarefa de difundir o patrimonio xudeu español e a cultura xudía en toda a súa riqueza, desenvolver os lazos coas comunidades xudías e contribuír ao estrechamiento das relacións entre as sociedades española e israelí. Desde a súa fundación, Casa Sefarad-Israel traballou activamente en prol destes obxectivos dos que España e Israel deben saír beneficiados.
Sesenta anos despois daquela decisión de Nacións Unidas que alumou a creación do Estado de Israel, Casa Sefarad-Israel aspira a ser un dos instrumentos que permitan materializar o horizonte de entendemento que existe para os nosos dous pobos, durante tanto tempo actores dunha rica e común historia.
Artigo publicado no xornal El Pariódico de Catalunya (20.05.08)
