28/04/11

Yad Vashem na Memoria



Por Carlos Herrera
XL Semanal
.
Volvo ver, con motivo da visita dos príncipes de Asturias a Xerusalén, imaxes do Museo do Holocausto, que visitei fará unha vintena de anos ou talvéz algo máis. Entendo a frase coa que queren resumir a súa sensación tras o percorrido silencioso e estremecido por cada unha das súas salas: calafrío do horror. Se vostede decidiu non morrer sen visitar Terra Santa, cousa que lle encomio, saiba que non poderá deixar de visitar o centro interpretativo máis cruel sobre a matanza sistemática máis asasina vista na historia moderna do ser humano. Os xudeus, coa súa minuciosidade exemplar, recuperaron no seu día todos os datos posibles sobre o exterminio planificado polos nazis e plasmárono nun museo demoledor, estremecedor e aterrador. Os nomes dos asasinados, as súas fotos, as súas fichas de ingreso no campo de concentración, a causa da súa morte -fusilados, gaseados, por inanición, por enfermidade-, a súa procedencia, os métodos cos que foron torturados, o espolio ao que foron sometidos, todo consta nas diferentes plantas dun museo que resulta visita obrigada para comprender ben o tempo de tolemia atroz que viviu a Europa dos anos corenta.

O Yad Vashem vai evoluindo e completándose cos anos. Aquel, quixo a casualidade que se estivese xulgando a Ivan Demianiuk, ucraíno implicado na morte de máis de vinte mil xudeus no campo de Sobibor. Demianiuk fuxiu tras a guerra aos Estados Unidos, país no que nacionalizouse, pero foi localizado polos xudeus nos primeiros anos oitenta. O Estado de Israel conseguiu a extradición e dispuxo un longo xuízo que duraría dous anos e que concluíu cunha condena á morte na forca. As sesións eran abertas e este columnista estivo nunha delas: aínda lembro a cara a cara cunha das súas vítimas e os segundos interminables que tardou en descomporse o rostro da testemuña ate que o sinalou co dedo e dixo con ira tan acumulada como contida: «É el!». Unha revisión do caso polo Supremo de Israel púxoo en liberdade, xa que algúns testemuños aseguraban que se trataba dun simple mecánico que nada tiña que ver co asasino de Treblinka. Hai apenas dous anos, as autoridades estadounidenses e alemás chegaron a un acordo para a extradición e o posterior xuízo en Alemaña do ancián Demianiuk, pero, ao parecer, unha avanzada leucemia impediu, de momento, o traslado. Segue, ao parecer, vivindo en Estados Unidos, aínda que desposuído da cidadanía norteamericana. Pero para sempre será sinalado como Iván, o Terrible.

Visitar o Museo do Holocausto despois de asistir durante unha longa xornada ao aparatoso aínda que metódico xuízo a un criminal nazi fai que observes cada unha das salas do complexo cunha sensibilidade especial. En Yad Vashem hai preto de sesenta e dous millóns de páxinas de documentos históricos sobre o Holocausto, a máis diso un noventa mil volumes de bibliografía sobre o mesmo; pódese visitar a conmovedora Cripta do Recordo ou o non menos emocionante Monumento aos Nenos, en memoria do preto de millón e medio de raparigos que aqueles animais eliminaron (na Cripta do Recordo constan todos os nomes dos xudeus asasinados ou desaparecidos durante o horror dos asasinos hitlerianos, e pódense coñecer o rostro, as circunstancias da súa deportación e morte de cada un do seis millóns e pico de xudeus europeos aos que se negou o dereito a existir). E todo aquilo que se ve xa non se pode esquecer xamais.

Se Xerusalén merece unha visita de seu, que indubidablemente a merece, canto máis se se completa a mesma cun percorrido polo horror que de forma exemplar, admirable, documentaron os xudeus. Comprendo as palabras dos príncipes e a súa sensación sobresaltada ante a atrocidade. Pasaron máis de vinte anos daquel longo día entre o xuízo e a visita e aínda é o día no que me teño que esquecer dun só dos detalles. Hoxe, Pascua de Resurrección, brindo polos xudeus do mundo desde o respecto, a solidariedade e o afecto máis sincero.