Por Diego de Ojeda
Director xeral de Casa Sefarad-Israel.
http://www.casasefarad-israel.es/es/
Estes días visita oficialmente España o presidente de Israel, Shimon Peres, para conmemorar o 25º aniversario do establecemento de relacións diplomáticas. En xaneiro de 1986 España entrou en Europa e tamén deixou de ser o único país occidental que non mantiña relacións diplomáticas con Israel. Nas postrimerías dos anos corenta, o réxime franquista quixo establecer relacións con Israel para deixar de ser un paria internacional tras a II Guerra Mundial. Israel negouse. Tras a alianza con EE UU nos anos cincuenta, Israel mostrou interese por normalizar a relación pero a Franco xa non lle facía falta o seu aval. As crises do petróleo dos anos setenta fixeron máis importante a boa relación cos países árabes. Ademais, Israel deixara de ser un país asediado pasando desde 1967 a ocupar o Sinaí, o Golán, Gaza, Cisxordania e, posteriormente, o sur do Líbano. En resposta, a liga Árabe estableceu un boicot contra países e empresas que non se apartasen de Israel. Neste contexto, establecer relacións con Israel comportaba riscos.
Felipe González chegou ao Goberno a finais de 1982 e Shimon Peres foi nomeado primeiro ministro de Israel tras as eleccións de 1984. A coincidencia ideolóxica e coñecemento mutuo entre ambos líderes propiciou que o hoxe presidente Peres mandase recado confidencial ao seu homólogo español, que encargou ao seu secretario xeral de Presidencia, Julio Feo, e ao seu asesor diplomático, Juan Antonio Yáñez-Barnuevo (hoxe secretario de Estado de Exteriores), liderar unha exitosa negociación secreta co laborista Micha Jarisch. O que naquel momento supuña un desafío diplomático, que incluíu un intenso esforzo explicativo cos nosos amigos árabes, aparece hoxe como unha obviedade indispensable para corrixir unha anomalía histórica. A ausencia de relacións facía sospeitar que o antisemitismo non era cousa do pasado e era unha dificultade engadida para a entrada en Europa. A interlocución con ambas partes permitiunos albergar a Conferencia de Paz de Madrid de 1990 e logo, o nomeamento de Miguel Angel Moratinos como enviado especial da UE e a participación no Cuarteto de Oriente Próximo de Javier Solana como alto representante da UE.
Afortunadamente, son escasas as voces que reclaman que España rompa relacións con Israel. Pero son demasiadas as que avogan por arrefrialas ou, mesmo, boicotear os intercambios con Israel. A cantante Noa foi obxecto de campañas na súa contra porque, aínda que apoia o fin da ocupación de Cisxordania, declarou que a invasión de Gaza de 2008 non ocorrería se cesase o lanzamento de foguetes tras a retirada israelí tres anos antes. Cabe imaxinar un boicot a un director de cinema chinés que non condene Tiananmen, ou tratar de rebentar un concerto de Pablo Milanés por non explicitar o seu rexeitamento á ditadura castrista?
Aos israelís, en cambio, ás veces esíxeselles desmarcarse da política do seu Goberno para ser aceptados con normalidade, co agravante de que Israel é unha democracia consolidada desde 1948, décadas antes de que España chegase a selo. Un exemplo paradigmático foi o veto á carroza de Tel Aviv do último Desfile do Orgullo se os gais israelís non condenaban a actuación do seu Goberno coa flotilla de Gaza. O resto do mundo lamentou o contrasentido flagrante de estigmatizar aos gais israelís por razón da súa nacionalidade desdeñando que Israel é o único país da súa zona que non castiga a homosexualidade.
Criticar as políticas israelís é por suposto lexítimo, como as de calquera outro país, con razón e sen ela. Cabe esixir a Israel un avance máis decidido cara á paz, que aproveite a oportunidade da Iniciativa de Paz da liga Árabe, que desmantele os asentamentos e que, en todo caso, respecte os Dereitos Humanos e a legalidade internacional. E opinar que reprimenda merece Israel se non o fai. O que non é de recibo é tratar a Israel como o campión mundial das violacións de Dereitos Humanos. É certo que o millón de árabes que vive dentro de Israel, non recibe un trato idéntico ao dos seus compatriotas xudeus, pero tamén que a súa cultura e liberdade de culto son plenamente respectadas, de iure e de facto. Non sendo perfecta, a súa situación é infinitamente mellor que a de calquera outra minoría dos países da zona, que, con todo, non suscitan o mesmo rexeitamento.
Poida que os activistas de Dereitos Humanos deban centrarse exclusivamente no que Israel non fai ben, como o fan con outros países, desdeñando os seus progresos e as oportunidades de negocio. No caso de Israel, con todo, o estigma esténdese a colectivos menos proclives a preocupacións ilustradas. Israel é un Estado novo de apenas 64 anos de existencia, nunha contorna xeográfica e político moi complexa. A mellor maneira de contribuír a que aproveite o mellor da cultura xudía de tolerancia, diálogo e coñecemento é intensificar as relacións bilaterais en todos os ámbitos, multiplicando os intercambios culturais, sociais, económicos e políticos. Se iso é válido para réximes totalitarios e represivos cos que preferimos o diálogo antes que o enfrontamento, con máis razón no caso dunha democracia, imperfecta como todas pero democracia á fin e ao cabo, como a israelí.
El País - 22.02.2011
